Melkkefir: gezond, gemakkelijk, goedkoop en divers

Zojuist heb ik mijn winkeltje op dit blog geopend met maar liefst 1 product: melkkefir. Om uit te proberen 🙂

Mijn verhaal

Als kind kreeg ik ooit van een vriendinnetje een yoghurtplantje. De uitleg erbij was summier en toen ik ermee thuis kwam, kreeg ik zoiets te horen als dat het te lastig was en toch altijd mis gaat, zoiets. Ik had het in melk gedaan en op de verwarming gezet volgens de instructies, maar van afdekken had ik nog nooit gehoord en toen ben ik het waarschijnlijk vergeten, dat zou ik nu nog hebben. Dat soort dingen moeten bij mij in het zicht staan, anders gaat het geheid mis… En het ging mis, het ging stinken en werd slijmerig, alles weggegooid, einde experiment. En een ‘zie je wel’ van moeders, zucht, het leek me zo leuk én lekker, want toen al was ik erg gek op yoghurt.

Een aantal jaar later, kreeg ik eens kefir te drinken uit de winkel, heerlijk vond ik het, dat zachtzure, prikkelende drankje! Echt iets voor mij. Ik had toen nog geen idee dat het yoghurtplantje dat ik als jonger kind had gekregen, hetzelfde was. Daar kwam ik pas een jaar of 4 geleden achter! Waar ik het toen heb gedronken, weet ik niet meer, ik weet nog dat ik er lang naar gezocht heb, maar het nooit meer heb kunnen vinden. Wel was er een tijdje Umer in de supermarkt te vinden, ook heerlijk, vond ik. Helaas was dat er maar vrij kort, het sloeg niet aan in Nederland.

Niet verwonderlijk dus dat toen ik hoorde dat kefir ook nog eens super gezond is, dat dat zo’n beetje het eerste was waarnaar ik opzoek ging, toen ik was begonnen te lezen over Weston A. Price. Kefir werd dus mijn eerste gefermenteerde drank.

En kefir is nog steeds de enige gefermenteerde melk die ik regelmatig maak, iedere week, als we nieuwe rauwe melk hebben gehaald, maak ik meteen een paar liter melkkefir.

Wat is kefir

Overigens verschilt kefir ondanks zijn tweede naam ‘yoghurtplantje’, veel van yoghurt. Het zijn beide weliswaar  gefermenteerde melkproducten, maar kefir, anders dan yoghurt wordt bereid met korrels die een mengeling zijn van samenlevende goede gisten en bacteriën. De fermentatie vindt plaats op kamertemperatuur en na het fermenteren worden de korrels eruit gezeefd. Yoghurt wordt gemaakt van alleen bepaalde bacteriestammen, andere dan die van kefir en meestal op hogere temperaturen, je hoeft bij yoghurt er ook niets uit te zeven. yoghurt is ook anders van textuur en smaak. Kefir is meer een drank als karnemelk, yoghurt is glad en een beetje stroperig vaak.

Kefir is afkomstig uit de noordelijke Kaukasus en is al honderden jaren oud. Het woord komt van het Turkse keif  wat zoiets als bedwelming of ‘goed gevoel’betekent.

Niet iedereen kan de smaak even goed waarderen, maar kefir is voor veel dingen te gebruiken. Zo verwerk ik het vaak in een smoothie met banaan en dan gaat het bij de meeste hier prima naar binnen.

Gezondheid

Melkkefir is een melkzuurferment en bevat derhalve tal van melkzuurbacteriën (Lactobacillus Caucasus, Leuconostoc en Acetobacter- en Streptococcensoorten) oftewel probiotica. Bovendien bevat kefir een aantal gisten (Saccharomyces-fragilis en Torulopsisstammen) welke vrij snel kunnen gaan domineren, waardoor ze de ziekteverwekkende bacteriën de baas zullen zijn en elimineren.

Kefir is dus uitermate geschikt om je darmflora te onderhouden of te herstellen en wordt dan ook toegepast bij het GAPS-dieet, mits er geen melkallergie is. Net als met langdurig gefermenteerde yoghurt (minimaal 24 uur), zal er in kefir nog nauwelijks lactose aanwezig zijn.

Peter Bauwens schrijft in zijn boekje Waterkefir, Melkkefir het volgende over de gezondheidsaspecten van kefir:

Kefir bevat volop mineralen en essentiële aminozuren. Tryptofaan, een essentieel aminozuur waar kefir rijk aan is, heeft, in combinatie met het overvloedig aanwezige calcium en magnesium, een rustgevende werking op het zenuwstelsel. Verder levert kefir fosfor, dat noodzakelijk is voor een goede voedselopname. Het hoge gehalte aan vitamine B1 en B12 helpt bij huidproblemen, stress en depressie.

 

Kefir bevat:

• probiotica (melkzuurbacteriën van verschillende groepen);
• gisten (van een aantal verschillende soorten);
• vitamines, te weten: B1, B2, B6, B12, C, D, H (nu Bs genoemd en bekend onder de naam Biotine) en K;
• essentiële aminozuren;
• rechtsdraaiend melkzuur;
• verscheidene aromatische verbindingen die kefir zijn unieke smaak geven;
• koolzuurgas, vandaar de lichte tinteling op de tong;
• alcohol tussen de 0,1 en 0,2 procent (ontstaan uit de melkzuurgisting);
• een in water oplosbare polysaccharide, die nergens anders is terug gevonden en daarom de naam ‘Kefiran‘ meekreeg.

Kefir is wel wat agressiever dan yoghurt en daarom wordt aangeraden er rustig aan mee te beginnen en het gebruik langzaam op te bouwen.

Gemakkelijk

Kefir is makkelijk te bereiden. Je hebt er geen extra warmte voor nodig, zoals bij yoghurt. Het een tijd vergeten is ook meestal niet zo’n punt, moet je het wel in een gesloten pot houden en niet zoals ik toen ooit open op de verwarming LOL. Het enige wat er kan gebeuren bij te lang fermenteren is dit:

De wei is gaan scheiden en de melkbestanddelen zijn gaan klonteren. Niks mis mee, alleen wat lastiger om de korrels er weer uit te zeven!

Het leuke van kefir is dat het leeft en dus ook groeit. Niet alleen worden de korrels na verloop van tijd groter, het worden er ook meer! Op die manier kun je steeds meer kefir maken, tot je het niet meer op kunt en dan kun je je vrienden er blij meemaken.

Goedkoop

Het enige wat je nodig hebt zijn wat spullen die je veelal al in huis hebt: glazen potten, liefst van die inmaakpotten als hierboven, een zeef en natuurlijk melk en de korrels. Omdat de korrels blijven groeien is dat in principe een eenmalige aanschaf, of je moet het net zo bond maken als ik ooit deed 🙂

Het is in ieder geval een stuk goedkoper dan de meeste probiotica drankjes uit de winkel en ook nog eens complexer van aard en heeft dus meer te bieden dan de drankjes uit de supermarkt, die vaak maar een enkele stam bacteriën bevatten. Bovendien zit er in veel van die drankjes suiker of ander zoetmiddel, heb ik begrepen…

Gebruik van melkkefir

Je kunt kefir natuurlijk prima zo drinken. Ik vind het heerlijk bij mijn ontbijt en een uitstekend drankje om mijn dagelijkse portie Cod Liver Oil  mee weg te spoelen. Er zijn echter legio toepassingen te bedenken voor kefir, ik noemde eerder al de smoothie, maar je zou er bijvoorbeeld ook een soort crème fraîche mee kunnen maken, door slagroom te nemen in plaats van melk. Of je maakt een wat dikkere, romige drank door half melk, half room te nemen. Je kunt het dan ook laten uitlekken in een doek en zo een soort roomkaas maken. De wei die dan overblijft kun je ook weer voor van alles gebruiken, bijvoorbeeld als zuur medium om je granen in te weken.

Of wat dacht je van kefir ijs, super gezond roomijs, wat wil je nog meer?

Je kunt ook heerlijke pannenkoeken bakken van in de kefir geweekt meel of zelfs brood en koekjes.

Ook is het nog mogelijk te experimenteren met verschillende soorten melk. Niet alleen koeienmelk, schapenmelk en geitenmelk ed. zijn geschikt. Kefir kan ook prima worden gebruikt om kokosmelk of granen- en notenmelk te fermenteren. Je kunt zelfs melkkefirkorrels gebruiken als waterkefirkorrels. Wel is het slim om voor je met dit soort andere media gaat experimenteren eerst een voorraad korrels over te hebben, ze zullen namelijk niet meer aangroeien in een waterige omgeving. Eenmaal gebruikt in een waterig medium, kun je nog wel weer melk verzuren, maar deze zal dan niet meer de typische kefir smaak en tinteling geven.

*Als je de links in mijn artikel gebruikt om producten aan te schaffen, verdien ik soms een kleine bijdrage. Ik zal echter enkel en alleen producten en winkels aanraden waar ik zelf volledig achter sta. Jouw aankoop helpt mij weer om meer onderzoek te kunnen doen en deze site verder uit te bouwen.