Het Grote Pakjes & Zakjes Debat

Gisteravond op woensdag 22 januari vond het Grote Pakjes & Zakjes Debat plaats in Amsterdam en hoewel ik er mijn geliefde schaatsles voor moest opgeven, was ik daar aanwezig. Natuurlijk wilde ik die gelegenheid niet aan me voorbij laten gaan, want een confrontatie tussen mensen die van echte, pure ingrediënten houden en de grote jongens uit het supermarktleven en de industrie, dat kon nog wel eens interessant worden…!

De initiatiefneemster van het Grote Pakjes en Zakjes Debat was culinair schrijfster Karin Luiten, jullie allen wel bekend van onder andere de kookboeken ‘Zonder Pakjes & Zakjes‘. Zij zegt in een artikel (pdf) in NRC Next voorafgaand aan het debat:

Al een aantal jaren schrijf ik in krant, kookboeken en weblog over de zin en onzin van pakjes en
zakjes en hoe je bekende producten uit de supermarkt net zo makkelijk zelf kunt maken. Ondanks vele reacties van lezers en collega-auteurs heeft de industrie nog nooit van zich laten horen, evenmin als de supermarkten of de wetenschappers uit Wageningen. Allemaal mensen die net als ik dagelijks met voedsel bezig zijn en toch zijn we nog nooit met elkaar in gesprek geweest. Zo ontstond het idee voor een publieke discussie tussen levensmiddelenindustrie, retail, voedingswetenschap en culinaire journalistiek.

De grote afwezigen

Het bleek niet gemakkelijk de industrie zo ver te krijgen, met allerlei smoesjes of gewoon stilzwijgend lieten ze afweten. We (Karin Luiten en het publiek) moesten het doen met:

• Marc Veltman (freelance producten ontwikkelaar bij o.a. Honig, Heinz en Wessanen)
• Bart Fischer (Manager Concept Management Formule Albert Heijn)
• Tiny van Boekel (hoogleraar Productontwerpen en Kwaliteitskunde op het gebied van levensmiddelentechnologie)

Niettemin een interessant koppel zo bij elkaar, zeker zo samen met een tachtig koppig publiek dat toch duidelijk liever zelf kookt dan gebruik te maken van pakjes en zakjes.

In het begin was het niet zo duidelijk of het publiek ook actief betrokken zou worden in het gesprek. Eerst werden er enkel stellingen geponeerd en gekeken wat het percentage was van de zaal die het daar mee eens was of niet en praatte vooral Marc Veltman en Bart Fischer veel. Karin zelf kwam vrij weinig aan het woord.

Toch duurde het niet lang of ook het publiek werd actief ingezet en de moderator Dick Veerman liep al gauw van achter naar voor en terug met de microfoon om zoveel mensen mogelijk hun zegje te laten doen. Hierdoor liep het debat dan ook drie kwartier uit en is lang niet alles aanbod gekomen.

Stellingen

Het gesprek ging ondanks de stellingen allerlei kanten op, waaierde vaak nogal uit en mondde soms uit tot een chaotisch en bij vlagen hilarisch geheel. Niet eenvoudig om een samenvatting van te geven, maar ik wil er toch een paar dingen nog over zeggen.

De stellingen die o.a. aan bod kwamen waren:

1. De voedselindustrie heeft ons ’t koken afgeleerd, veel mensen kunnen tegenwoordig niet meer fatsoenlijk zelf een maaltijd op tafel zetten (hé, dan ben je hier aan het goede adres).
2. Weg met de voetbaltraining, vioolles en vergaderingen: het gezin moet gewoon weer om 6 uur aan tafel met zelfbereide maaltijden (Uit cijfers die Bart Fischer voorlas bleek dat het merendeel van Nederland evengoed zelfs al voor die tijd aan tafel schuift!).
3. Industriële voeding staat voor verlies aan mondgevoel en verlies aan smaakrijkdom (Peter Klosse, tijdens een lezing in het Okura hotel onlangs).
4. Gezond – ongezond.

Schijn Variatie

Wat me het meest opviel in het hele gesprek is dat zowel de Albert Heijn meneer als de productontwikkelaar en de wetenschapper er nogal van overtuigd leken dat de industrie er voor gezorgd heeft dat er nu zoveel meer variatie in het aanbod is en dat dus ook gezonder én lekkerder is dan pakweg 65 jaar geleden. Ook de Oxfam Novib voedselranglijst werd er bij gehaald: In Nederland is wereldwijd gezien het meest gevarieerde, gezonde, betaalbare en voedselrijkste dieet te krijgen.

Als ik echter in een supermarkt kom, zie ik weliswaar heel, heel veel keus, maar als je beter gaat kijken zie je dat het schijn is die bedriegt. Het is een eenheidsworst. Het overgrote deel komt uit een en dezelfde fabriek en als je de ingrediënten bekijkt bestaat het voornamelijk uit zoet (suiker) of zout (natriumchloride), vet (plantaardig en meestal gehard) en verder aroma’s, vulmiddelen, conserveringsmiddelen etc. Het zijn de supermarkten en de industrie niet die de variatie brachten. Het was onze reislust naar verre vreemde landen en onze gastvrijheid voor mensen uit het buitenland die hun eetcultuur hierheen brachten. Daar heeft de industrie handig op ingespeeld door de authentieke producten uit verschillende landen na te bootsen, zodat we thuis ook denken te kunnen eten wat we op vakantie in het buitenland aten of dat we in een fijn exotisch restaurant voorgeschoteld kregen.

En wat is die variatie nou waard, als al die zogenaamd verschillende producten nauwelijks voedingswaarde bevatten? We worden steeds dikker, maar zijn zwaar ondervoed aan het raken, want het is vulling, geen voeding (hé, die ken ik… van vulling naar voeding, dat is De Voedzame Keuken!).

De Vraag Bepaalt het Aanbod

Ze draaiden wel meer om, zo deden ze ons ook geloven dat door hun zakjes en pakjes de stap kleiner werd gemaakt voor de consument om zelf aan de gang te gaan en dat zij ons langzaam konden opvoeden door steeds minder suiker of zout in hun producten te stoppen, zodat we dat niet zouden merken. Ze weten dat ze in de loop der jaren te ver zijn gegaan, er is zelfs een term voor, leerde ik gisteravond: stapelen en stapelen zorgt voor te veel ‘smaaklawaai’. Er is dan zoveel toegevoegd, dat je niet meer kunt proeven waar het in den beginne om ging. De consument begint zich hier langzaamaan bewust van te worden, wil steeds meer biologisch en puur voedsel en daar haakt de industrie op in, niet andersom!

Uit de belangstelling voor Karin haar boeken en dit debat, dat was uitverkocht en de websites en webwinkels vol informatie en pure producten die als paddestoelen uit de grond schieten (including me!), kan ik wel concluderen dat er langzaamaan een kentering plaatsvindt in de mensen en hoe ze tegen voeding aan kijken. Het gaat weliswaar nog om een kleine groep, maar het is een groeiende groep en of ze nu willen of niet, daar zal de industrie en het supermarktwezen in mee moeten gaan, want de massa bepaalt uiteindelijk!

Hoewel de heren allemaal aangaven verschillende producten in huis te hebben uit de supermarkten, moest toch in ieder geval niemand het hebben van Chicken Tonight of aardappelpuree uit een zakje, gelukkig!

Al met al vond ik het een boeiende avond, was ik erg blij dat ik aanwezig kon zijn en zal ik ook zeker bij een vervolg weer van de partij zijn! Jammer dat ik zelf niet aan het woord ben gekomen, maar fijn dat ik dan toch nu even in dit blog mijn zegje er over kan doen!

Mocht je geïnteresseerd zijn wat er zich die avond nog meer heeft afgespeeld, kijk dan op Twitter naar de hashtag #GPZD. Of kijk op Foodlog, waar Karin graag met jullie verder praat over het Grote Pakjes en Zakjes Debat.

Je hebt het waarschijnlijk al gezien, maar ik heb samen met meer dan 50 andere bloggers een ebook gemaakt met winterse soeprecepten (in het Engels):

Winter Soups Community Cookbook 

Meer dan 50 gezonde en verwarmende soeprecepten zonder pakjes & zakjes allemaal van pure en echte ingrediënten! Nu voor de absurd lage introductieprijs van maar $3.97!

Zie hier hoe je deze kunt bestellen of lees mijn blog post.

Op de hoogte blijven van nieuwe updates? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief:

[mc4wp_form]